استرداد سند

استرداد سند

توسط دکتر محمدرضا مهری

آیا سوال شما در خصوص استرداد سند (چک ، سفته و برات )است ؟ آیا مراتب حقوقی دعاوی استرداد سندرا می دانید؟ آیا مراتب حقوقی دعاوی استرداد لاشه چک ، سفته و برات را می دانید؟ آیا از آخرین تغییرات و اصلاحات در مورد دعاوی استرداد اسناد تجاری اطلاع دارید؟ مقاله ی حاضرکه توسط مشاورین موسسه حقوقی مهر پارسیان برای شما عزیزان به رشته تحریر درآمده است در خصوص مراتب حقوقی دعاوی استرداد اسناد تجاری می باشد و سعی بر آن شده که به تمامی سوالات شما عزیزان در خصوص دعاوی استرداد اسناد تجاری پاسخ داده شود.

ویژگی های اسناد تجاری:

اسناد تجاری به معنای خاص یعنی چک، سفته و برات دارای اوصافی هستند که آنها را از سایر اسناد متمایز می­‌کند. مهم­‌ترین این اوصاف عبارتند از:

• انعکاس طلب در سند
• قابلیت نقل­ و­ انتقال
• جنبه شکلی اسناد تجاری :قانونگذار برای اسناد تجاری شرایط شکلی خاصی را مقرر ­داشته ­­است که در تنظیم سند و صدور آن باید رعایت شود
• مرور زمان:اسناد تجاری برات، سفته و چک از مرور زمان برخوردارند. مرور زمان مدتی ­است که طی  آن صاحب حق باید از طریق مراجع قضایی طرح دعوی نماید در غیر این صورت با انقضای آن زمان، دیگر دعوای مسموع نخواهد ­بود.
• برخورداری از مزایای قانونی: مانند حق انتخاب دادگاه صالح ، درخواست صدور قرار ­تأمین­ خواستهو امکان توقیف اموال بدهکار و مسئولیت تضامنی مسئولان سند ­تجاری.

استرداد لاشه چک، سفته و برات :

امروزه چک که معروفترین سند تجاری است ، پیرو روابط حقوقی اشخاص ، جایگزین هر سند دیگری شده است و به دلایل مختلف از جمله انجام تعهد، پرداخت ثمن معامله ، تضمین حسن انجام کار یا تضمین تخلیه و غیره مورد مبادله قرار می گیرد.

سفته و برات همان وظیفه چک را بر عهده دارند. در مواردی که متعهد مدعی باشد که دارنده چک ، سفته یا برات استحقاق دریافت وجه قید شده را ندارد و دارنده نیز از استرداد سند مزبور استنکاف نماید، پرداخت کننده می تواند الزام مستنکف به استرداد لاشه چک را از دادگاه تقاضا نماید.

 همچنین دعوی استرداد چک ، سفته و برات از دعاوی مالی می باشند که مستلزم پرداخت هزینه دادرسی منطبق با دعاوی مالی است و میزان هزینه دادرسی آن در مرحله ی بدوی به میزان 5/3 درصد از مبلغ مندرج در سند تجاری است.

در دعاوی استرداد لاشه چک ، سفته و برات ، مدعی یا خواهان، جهت اثبات ادعای خود می بایست به دادگاه دلیل ارائه دهد. دلایل ارائه شده ممکن است شهادت شهود ، قرارداد ،اقرارنامه، رسید پرداخت وجه و غیره باشند. قبل از اقامه دعوای الزام به استرداد سند و به ویژه قبل از شکایت کیفری ، خواهان می بایست برای طرف مقابل اظهار نامه ارسال نماید و در آن ، مواردی که خواهان خود را محق می داند مانندانجام تعهد و پرداخت وجه قید شده در چک، سفته یا برات و درخواست استرداد لاشه سند در مهلت مقرر، درج شود تا در آینده باادعای عدم اطلاع و فقدان سوء نیت طرف مقابل رو به رو نشود. طبق ماده 11 قانون آئین دادرسی مدنی دادگاه صلاحیت دار در دعوی استرداد لاشه چک ، سفته و برات ، دادگاه محل اقامت خوانده یعنی دارنده اسناد تجاری است. ارسال دادخواست در این دعوی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضائی صورت می گیرد.

ذکر نکاتی چند در خصوص ارسال اظهارنامه در دعاوی اسناد تجاری :

نکته قابل توجه این است که در مواقعی که هر یک از اسناد تجاری مانند چک ، سفته و برات  مورد سرقت و یا کلاهبرداری قرار گیرد، نیاز به ارسال اظهار نامه از سوی خواهان نمی باشد چرا که پس از رسیدگی پرونده سرقت یا کلاهبرداری در محاکم و قطعیت رای ، لاشه سند تجاری مطابق رای دادگاه می بایست به خواهان مسترد گردد و دیگر نیازی به ارسال اظهارنامه جها استرداد سند تجاری نخواهد بود.

حال آنکه اگر چک، سفته یا برات در دست کارفرما باشد در واقع به عنوان امانت در اختیار وی قرار گرفته است و اگر کارفرما از استرداد آن استنکاف نماید مرتکب خیانت در امانت شده است و خواهان می بایست ابتدا برای وی اظهارنامه ارسال نماید و در صورت عدم استرداد، با تقديم دادخواست مبني بر الزام وی به استرداد سند اقدام نمايد.

ارسال اظهارنامه در دعاوی استرداد سند معمولاً بدین جهت است كه ذيحق بتواند حقوقي را كه احتمال دارد حين دادرسي از دست بدهد براي خود نگه دارد.